БАЙСАРЫ БАТЫР

Ел басына күн туған қилы заманда Отаны үшін отқа түсер ер-азаматтардың қолына қару алып, елін қорғауға шығары заңдылық. Қазақ халқының тарихында мұндай кезең Ресей патшасынан  еркіндік алу кезінде жиі көрініс тапқан еді.

Сол сұрапыл жылдары қазақ баласы жауға лайықты тойтарыс бере алды. Олардың ішіндегі ең жарқыны Кіші жүздің ханы Әбілхайыр хан мен оның батырлары болған. Солардың бірі Байсары батыр.

Байсары – батыр-Жағалыбайлы руынан шыққан Малатау.  Байсары батыр сол жылдары қазақ халқын өз әскерлерімен патша қаһарынан қорғауға тырысқан. Батыр өз халқын қорғай отырып, оларды Еділден қазақ даласына шығарды. Оның әскері 100 адамды құраған.

Ол Жітіқара жерін қоныстанып таудың шыңына 40-50 шақырымдағы дала көрінетіндей бақылау мұнарасын орнатады.

Өзінің жауынгерлері мен аттарын ұстау үшін ол осы күнге дейін "Бәкенің өткелі" (платина Баке) деп аталатын платина орнатты. Бірақ патша өкіметінің ізіне түсуі жалғасып, Байсары-батырға оның әскерімен бірге Қарасу (Ұрқаш) даласына көшуге тура келеді.

Байсары батыр, оның ұлы және немересі Орқаш ауылының маңында Там-Қарасу шатқалына жерленген. Ол тек әскери басшы ғана емес, емші ретінде де танылған. 2018 жылы ұрпағы батырдың зиратын кірпішпен қоршап, оған қара мәрмәрден ескерткіш орнатты. Биыл ескі зиратты қоршау жұмыстары қолға алынды.