Елес
А. есімді құрбым бала кезінде диванның астынан үнемі бір үлкен қара ит көріп, ол бұған ырылдап бала қорыққанынан тілі байланып, қозғала алмай жата береді екен. Төрт-бестердегі шауып жүрген баланы әке-шешесі "жүр шай ішеміз" деп шақырғанда да былқ етпей жата береді екен. Кейде тілі икемге келіп кекештеніп бірдеңе деуге шамасы кейде келсе, кейде келмейді. Бірде әкесі "жүр неге суық еденде жатырсың" деп қасына келгенде ырылдап төнген ит былайырақ барып жатыпты. Ал қасында ешкім болмаса ит тіптен ниеті бұзылып аузын ашып, ырылдап түрі жаман болып, баланы жейтін түрмен басына жақындап қалады екен. Құрбым қазір ересек, мұны ұмытқан, тек соның не нәрсе екендігін білмейді.
Мәдина деген бір қыз кішкентай кезінде жертөледен көкөніс алып жатқан әке-шешесіне жоғардан қарап тұрып, жертөленің жер қабырғасынан маймылдың бейнесін көреді, басы, кеудесі, сұлбасы түгел көрінеді. Тек… жартылай мөлдір ар жағынан топырақ көрініп тұр екен. Содан секемденген бес жасар бала "әне, әне маймыл ұстап көрші" дейді. Ұстап көрген анасы да, әкесі де ештеңе таппайды, "қой көзіңе көрінген ғой" дей салады. Сол М. одан кейін бірнеше айдан соң қолын сүлгіге сүртіп тұрып бұрыштан өзіне қарап ыржиып тұрған ауылдағы бір бұзақы баланың басын көреді. Көздері қап-қара, шаштары бұйра, сотанақ бала болатын. Неге басы ғана көрінеді? Кенет осы ойдан шошып кеткен ол басқа бөлмеге жүгіріп барып дабырлап ағасына айтып, жүр-жүрлеп сүйрей жөнеледі. Келіп қараған ағасы ештеңе көрмейді. Ол келгенде де тұрған жаңағы бас бір кезде дереу жоқ болып кетіпті. Тағы да ешкім сенбейді, өйткені ол біреуге көрінсе біреуге көрінбейді. Айтқандай, аластағанда бұрыш-бұрышты түгел аласта деп жатады, тегін емес, бұрыштарды паналауды жын-пері ұнататын көрінеді.
Ал бір бала бірнеше жыл бұрын ауыл шетінен алыстап кетіп көне қоралар маңынан бұзау іздеп жүріп өгізге жайдақ мінген ақ киімді, ақ сақалды шалдың шалқалай күліп желіп өтіп бара жатқан түрін көріп, қатты тіксініп шошынып, оған қорықтық құйдырған соң бірнеше сағаттан соң ғана өз-өзіне келген. Сол жыл сиыр жылы еді. Біреулер көргені Зеңгі бабаның тап өзі дейді. Мүмкін…
Жұртына сыйлы бір әжей қайтқанда сол бөлмеде ол кеткен соң барып қонған түні оның бос кереуеті жақтан "ух, Алла-ай" деген күрсініске толы әже даусын естіген бала шошып кетіп, шамды жағып таңға дейін ұйықтай алмапты. Рух па, ол кім? Не себептен күрсінді?
Пештің иығына тамызықты үйіп қойып қара күзде қалың ұйқыда жатқан бір қыз, тамызық тұтанып пеш маңында жанып, үйдің іші көк ала түтінге толғанын сезбей жата береді. Кенет мойнына көбелектің қанаты секілді әлсіз бірдеңе қайта-қайта ұрған кезде ғана дереу оянып кетеді. Үйді желгертіп, пешті сөндіріп, аман қалады. Оятқан кім? Үйде ешкім жоқ еді ғой. Тіпті үй жануары да жоқ.
Ділнәр ДҮЙСЕНҒАЛИ.
