Құмар Ақсақалов: “ТОРҒАЙДЫ ДАМЫТУ ӨЗ ҚОЛЫМЫЗДА”

Ұлттық салт-сананың барометріне айналған Торғай өңірі айрықша қолдауға зәру. Кешегі тоқсаныншы жылдары экономикасы әлсіреп, тұрмысы тұралаған шалғай аудандарда халықтың үдере көшуі заңдылық еді. Төрт түліктің саны мейлінше кеміді, егістік көлемі азайды. Елдің бар мүлік-мүккамалы ұстағанның қолында, тістегеннің аузында кетті. Сол қиындық қамытын киген өңір ауырпалықтың зардабын әлі тартып келеді.
Бірақ, мәңгілік ештеңе жоқ. Қалың бұлттың арасынан да  күн шығады. Ел азаматтары туған жердің болашағынан үмітін үзбейді. Оны жергілікті тұрғындардың әңгіме ауанынан байқадық. Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың өзі "ең бірінші ауылдың жағдайын көтеретін уақыт келді" деуі тегін емес. Сөзден іске көшетін заман келді. Осыны ескерген атқарушы билік халықпен қоян-қолтық жұмыс істеуге пейілді.
Облыс әкімі Құмар Ақсақалов Торғай өңірінде барған сапарында осыны ұқтырды.  Елде халықты тұрақтандыру үшін ең әуелі жұмыс орындарын ашу, әлеуметтік нысандарды қалпына келтіру, тіпті, жаңа ғимараттар салу күн тәртібінен түспейді. Өңір басшысының дайын нысандарға аялдамай, ескі, тозығы жеткен көне ғимараттардың жағдайымен танысуы осы сөзімізге дәлел. Мәселен, Торғайдағы  "Балдырған" балабақшасы ғимаратының  салынғанына жарты ғасырдан асқан. Жылу жүйесі ескірген. Күрделі жөндеудің мезгілі жеткен сияқты.

"Бүгінде аудан орталығында 140 балаға тәлім-тәрбие беріп отырған жалғыз бөбекжайға жөндеу әбден қажет", – деді облыстық білім басқармасының басшысы Зәуре Бәйменова. Мекеменің жобалық-құндық құжаты дайын, техникалық сараптамасы әзір. Тек, тиісті қаржы  бөлінсе, іске кірісу ғана қалып тұр. Облыс әкімі мұны бірден құптады.

Екінші мәселе, тұтас Торғай өңірін заманауи ғаламтор желісімен қамтып отырған сервистік орталық Жанкелдин ауданында тұр. Дәл осында қай ауылдың, қай аудандың интернеті нашар, бәрі  бақыланады, сараптама жүргізіледі. Бұл жағынан  торғайлықтардың таланы бар. Мұнда замана жетістігіне ілескен ауыл көп.

"Тіпті, Арқалықта интернетсіз отырған елдімекендер басым, – деді облыстық ақпараттандыру және мемлекеттік қызмет көрсету және архивтер басқармасының басшысы Азамат Кашиев. – Дегенмен, келесі жылдың жоспарында оңтүстіктегі қоңсылас үш ауданға кең жолақты интернет желісін тарту мәселесі тұр. Кем дегенде сымсыз интернет жалғауымыз керек. Бұл – уақыт талабы".Басқарма басшысының бұл уәжін облыс әкімі де қолдап отыр. 

Облыс басшысы Торғайдағы Ахмет Байтұрсынұлы мен Міржақып Дулатұлының әдеби музейіне де бас сұғып, қос арыстан қалған құнды жәдігерлермен, Торғайдың әргі-бергі тарихымен етене танысты. Соңыра, торғайлық қоғам белсенділерімен шүйіркелесіп, бірқатар мәселені шешу жолдарын талқылады.

Аманкелді ауданында да атқарылған шаруа жеткілікті. Экономикада өсім бар, әлеуметтік жағдайы көп-көрім түзік. Бірақ, мұнда да шешімін күткен мәселе аз емес. Құмар Ақсақалов Торғайға сапарында жолай белгілі меценат Сапар Ысқақов салып жатқан туристік хабтың құрылысын барып көрді. "Әлемнің жеті кереметінің" кішірейтілген макетін туған жеріне әкеліп, үлкен туристік кешенге айналдыруды мақсат еткен С.Ысқақовтың бұл ісі өзгелерге үлгі боларлық дүние. Жұмыр жердің түкпір-түкпірін аралаған жиһанкездің төрткүл әлемнің кереметін жерлестерімен, туристермен бөліскісі келетіні қуантады. Құмар Ақсақалов кәнігі құрылыс шеберінің барлық идеясын қолдайтынын жасырмады. Бұл орын келешекте көпшілік жиі бас қосатын орынға айналуы керек деп ой қорытты ол.Айтпақшы, 2023 жылы халық батыры Аманкелді Имановтың туғанына 150 жыл толмақ. Торғайдағы Ұлт-азаттық көтерілісінің көсемі болған батырға қандай құрмет көрсетсе де жарасымды. Сондықтан, барлық шаруаны бүгіннен бастаған жөн. Онда өңірдің тұтас көрінісі қамтылуы керек һәм  кешегісі мен бүгінгісі астасып жатса, абырой осы. Аманкелді кентінде облыс басшысы аудандық А.Иманов атындағы тарихи-өлкетану музейіне барып, ел мен жердің тарихына қанықты. Көне жәдігерлермен танысты. Музей директоры Сахан  Төленовтің айтуынша, бүгінде мұнда 7500-нан астам түрлі жәдігер бар. Батпаққара өңірінде туып-өскен белгілі адамдардың өмірі мен шығармашылығы туралы да осы жерде танысуға мүмкіндік зор. Тек, талай ғасырдың шежіресін сақтаған қасиетті орынға да көмек қажет. Музейдің төбесінен тамшы ағады. Шатырын дұрыстау  бүгінгі күннен кешіктірілмеуі керек. Құмар Ақсақалов  мұның да  ескерілетінін айтты. Ол аудан орталығында жерленген батыр зиратына барып тәу етіп, құран бағыштатты. Аудан басшысына Аманкелді ескерткішінің маңайын абаттандырып, үлкен баққа айналдыруды міндеттеді. Бұл жерде батыр бейітінен басқа көптеген мемориалдық кешен орналасқан. Оларды да заман келбетіне сай жаңарту міндеті тұр. Аудан әкімі Талғат Кәрбозов өңір басшысына осыны баяндады. Жалпы, жоғарыдай айтқанымыздай, көптен көш ілгері, дамуы тез Батпаққара топырағына үлкен инвестиция келетіндігі аян болды. Құптарлық іс. Жолайрықта облыс әкімі Торғай өңірін дамыту, халықтың тұрақтылығын сақтау басты міндет екенін, ол үшін ауылда жұмыс көзін көптеп ашу керегін қадап тапсырды. Бұл Торғай өңірі үшін үлкен серпіліс болары даусыз.

Әлібек ЫБЫРАЙ

Суреттерді түсірген Бағдат АХМЕТБЕКОВ.
Арқалық-Аманкелді-Торғай