Сот хатшысы – құрметті міндет
Сот отырысы хатшысының рөлі соттың өзіне жүктелген функцияларды орындауы үшін өте маңызды. Шынында да, сот алдында тұрған міндеттердің жеделдігінен бастап, сапасына дейін көп нәрсе сот аппараты қызметкерлерінің жұмысына байланысты болады.
Сот ісін жүргізу процесінің барлық кезеңдерін ұйымдастыру мен дайындаудың анықтығы, сот отырыстарының хаттамаларын уақтылы дайындау, сот істері мен материалдарын тапсыру және тағы басқалар оның іс-әрекеттеріне байланысты. Сот отырысының хатшысы істі тыңдауға дайындауға, іске қатысатын адамдарды сотқа шақыру үшін қажетті шараларды қамтамасыз етуге міндетті.
Тікелей іс тыңдалатын күні сот отырысының хатшысы процеске қатысушылардың келуін тексереді, сондай-ақ сот отырысының хаттамасын жүргізеді. Бұл ретте сот отырысының хаттамасы стенограмма болып табылмаса да, оның мазмұны барынша шынайы және толық болуға тиіс екенін атап өткен жөн. Судья істі мәні бойынша қарағаннан кейін сот отырысының хатшысы істі іс жүргізу бөліміне тапсыру үшін ресімдейді: тыңдау барысында қоса тіркелген құжаттарды, сот отырысының хаттамасын, сот қаулылары мен шешімдерін хронологиялық тәртіппен тігеді; істің тізімдемесін жасайды; статистикалық карточканы, ал қажет болған жағдайда – атқарушылық құжаттарды жазып береді; процеске қатысушыларға қорытынды сот шешімінің көшірмелерін жібереді немесе табыс етеді. Бұдан әрі хатшы істі кеңсеге тапсырады, онда істі ресімдеудің дұрыстығы тексеріліп, одан әрі орындау үшін қабылдайды.
Бұдан басқа, хатшы істің қозғалысы туралы ақпаратты ішкі Деректер базасына орналастырады, сондай-ақ соттың ресми сайттарында қажетті ақпарат пен шешімдердің мәтіндерін түсіруді жүзеге асырады. Қазіргі уақытта электронды сот төрелігі деп аталатын даму жағдайында электронды мәліметтер базасымен жұмыс істеу маңызды функциялардың бірі болып табылады.
Бүгіні судьялардың көпшілігі бұрынғы сот отырысының хатшылары екенін атап өткен жөн, өйткені олар сот жұмысының барлық қыр-сырын біледі және хатшылардан керемет мамандар шығады.
Хатшының жұмысындағы ең бастысы – бұл жылдамдық, атап айтқанда тез ауысу және назарды бөлу мүмкіндігі. Сотта хатшы көбінесе судьяның сигналдарын да, қабылдау бөлмесінде келушілерді де бір уақытта бақылап, телефон арқылы теріп, жауап беруі керек. Бұл жұмыс режимі кейбір психофизиологиялық бейімділікті қамтиды. Хатшы кедергі аясында тиімді жұмыс істей алуы керек. Сот ісімен байланысты мамандық әр түрлі құжаттарды қағаз формализмін емес, сот органының өмірін, оның әлеуметтік пайдалы қызметін көретін адамға жарайды.
Көріп отырғаныңыздай, сот отырысының хатшысы сотта маңызды буын болып табылады.
Д.Кошерова
Қостанай облысы қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотының жетекші маманы
