Айтайық жарапазан елімізге! (БЕЙНЕ)

«Ораза айы келді, ей, жарандар,

Бұл айдың фазілеті Кәламда бар.

Өлеңі жарапазан айып емес,

Мүмінге осылайша болған хабар», – деп кезінде бабаларымыз қасиетті Рамазанда айтқан жарапазанымыз біздің өңірде ұмытылғалы қашан. «Жа-Рамазан» араб тілінен «Рамазан келді» деген мағынаны білдіреді. Қазақ сахарасына Ислам діні орныққаннан кейін қалыптасқан жыр жанры. Оразаның келгенін сүйіншілей хабарлайтын үрдісіміз. Негізінен, жарапазанды ауызашар мен таң сәресі аралығында үлкен-кіші демей айтатын болған. А.Байтұрсынұлының: «…ораза уақытында балалар, бозбалалар түнде үйдiң тұсында тұрып жарапазан өлеңiн айтады», – деп жазуы да осыған дәлел. Жарапазан айта келгендердің етек-жеңіне көбіне құрт, ірімшік, жағдайы келгендер орамал, әшекей салып беретін болған.

Осы дәстүрді Қостанай жұртшылығы арасында жаңғыртуды Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының аймақтағы өкілдігі қолға алып отыр. Өткен демалыс күндері облыстың бас имамы Бахытбек қажы Тәжімбет өнерде жүрген азаматтармен бірге Қостанайдың орталығы мен Складской көтерме сауда базарын, орталық әмбебап дүкені мен «МАРТ» сауда орталығын аралап қайтты.

 

https://www.youtube.com/watch?v=KfRz8dU-xD0&feature=youtu.be  (бейнежазбаны көру үшін сілтеменің үстінен басыңыз)

 

Ә дегеннен домбыра, дабыл, даңғыра, сылдырмақ ұстап, «Үйің, үйің үй екен, Үйдің көркі ши екен» деп термелете бастап келе жатқан жігіттерге тосырқай қарағандар аз емес. Дегенмен «жарапазан», «ораза», «рамазан» сөздерінің құлақтарына сіңіп қалғаны көрініп тұр, жұртшылық қалталарынан ақша суырып, қоржынға қарай салып жатыр. Тіпті, діні бөлек, тілі басқа адамдар да бұл үрдіс жайында бір-бірінен біліп, құрмет көрсетіп жатқанын да айта кету керек. Жеміс-жидек сататын ағайындардың көпшілігінің жарапазанды үнемі тыңдап жүрген оңтүстік өңірлерден екенін ажырату қиын емес, өнерпаздармен бірге шырқап кетеді, тіпті, кейбірі құрманы жәшігімен ұстатып кетіп жатыр.

 

– Бізде қаншама діни дастандар, жырлар бар, солардың бір ғана бөлігі – осы жарапазан. Сол себепті, демалыс уақыттарында халық көп шоғырланған жерлеріне барып, жарапазан айтуды дәстүрге айналдырмақпыз. Бұл ел арасында ән-жыр айтып, табыс табу мақсаты емес. Қасиетті айға осыншама құрмет, ілтипат көрсеткен бабаларымыздың көне салтын жұртшылық арасында қайта жаңғыртып, кейінгі ұрпақ ұмытпай жүрсін деген ниет. Әйтпесе, жарапазаншылар қоржынға салынған қаржыны өңіріміздегі қайырымдылық қорларына аударуды шешті. Игі істі сауапты іс жалғастырып жатыр, – деді ҚМДБ-ның облыс бойынша өкіл имамы Б.Тәжімбет.

 

Қыдырбек ҚИЫСХАНҰЛЫ

Суретті түсірген Б.АХМЕТБЕКОВ