«Ұстазы бар шәкірттің қанаты қайырылмайды!»
Қос аяғы салбырап, көктен түскен ешкім жоқ. Мен де, Бұқар бабамызша айтқанда «..тар құрсағын кеңіткен, тас емшегін жібіткен…» аяулы ананың перзентімін. Маған да, Мұхтар Әуезовтың әжесіндей «қоңыр қозым» деп еркелетіп, ата-апам маңдайымнан құшарлана иіскеп, жан қалтасында сақтап жүрген бал кәмпитін ұсынған. Мен де, достарыммен С.Мұратбековтың «Жабайы алмасындағыдай» қасқа тісім жарқылдай, көк алманы талай қаршылдата шайнағанмын. Жә… «Мен..Мен де..». «Бастырмалатып әкетуін …?!», – деп, сөге көрмеңіздер. Е, тәйірі, Қожа болып Жантастардың жұмсақ жерінен осып-осып алған сәттер қайда? Қанат болып та, Әжібектердің әлімжеттігінен қорланған едік. Ерболдайын еліктей қызға ен салып, түлкінің күшігіндей сүп-сүйкімділерді ілген кездер-ай! «…Ақырын-ақырын шегініп, Алыстап кетті-ау құрғырлар…»! Өмір-күнделігімнің парақтарынан мысалдарды келтіре беруге болады. Алайда, Ол – кезегі кейін келетін, бөлек әңгіме….
Әдебиет. Осынау құдіреттің мәнін ұқтырған, жұрнағы «жұқсын» деп, кітап құмарлыққа елтіген ұстазым – Мұқашева Бизада Жақсылыққызы. Әлі есімде, ат жалын тартып мінер бота тірсек жасөспірім кезімізде Бизада Жақсылыққызы біздің сыныптың жетекшісі болып белгіленді. Ол кезде Қостанай қаласындағы С.Мәуленов атындағы №24 қазақ орта мектебінің енді-енді гимназия атанып, апыл-тапыл адымдай бастаған тұсы еді. Тұп-тура он төрт жыл бұрын жаңғыртылған білім ұясының тұсауын қыркүйек айында Нұрсұлтан Әбішұлы кесті. Осылайша қаладағы қазақ гимназиясының тіршілігі басталған еді. Әлбетте, білім ұясына гимназия дәрежесінің ұсынылуы бір-бір төбе ұстаздардың ерен еңбегі екенін мойындаған ләзім. Ал асыл ұстаздардың басым көпшілігі қазіргі уақытта Ы.Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған мектеп-гимназиясында, Назарбаев зияткерлік мектебінде және басқа мекемелерде қызметтерін жалғастыруда.
Қылауымен қар, жырауымен жыр өседі. Біздің сынып гуманитарлық бағытта еді, нақтысы қазақ тілі мен әдебиетіне екпін қойылды. Ең әуелі, қазақ поэзиясының мұзбалағы, ақиық ақын Мұқағалимен бізді қауыштырғаны үшін, Бизада Жақсылыққызына басымды иемін. Әлі есте, сегізінші сыныпта оқып жүріп, қатарластарымның көбі Әзілхан ата Нұршайықовтың «Махаббат, қызық мол жылдар» кітабының мұқабасындағы әр қаріп пен алуан мінез кейіпкерлеріне дейін жатқа білетін. Рас, «Абай жолы» роман-эпопеясын балаң шақта ауырсынып, оқу түгіл қолға ұстауға жүрегіміз дауаламайтын. «Балаға өз тіліңмен емес, өз тілімен сөйле». Сынып жетекшіміздің оқуға баулудағы шеберлігінің арқасында, жиырма жетіміздің (сыныбымызда жеті ұл, жиырма қыз еді) он шақтысы әлемге әйгілі Әуезовтың мәшһүр туындысынан сусындады.
Жуырда ардақты ұстазымыздың жақсы жаңалығын естіп, бөркімізді аспанға аттық. Мектеп құрамында «Қарагөз» театр үйірмесі жұмыс істейді. Құрамына әр сыныптың оқушылары енеді. Жақында Бизада Жақсылыққызының жетекшілігіндегі театр үйірмесі қалалық додада топ жарды. Осы ретте, бала театр үйірмесінің жетекшісімен аз-кем сұқбаттасқан едік. Ол үшін алтын ұяға бардым. Апайым кезіндегі біздің сыныптың екі жүз сегізінші кабинетінде екен. Сынып табалдырығын аттай салып, төрге көз тастадым. Он шақты жыл бұрын қойылған ақиық Мұқағалидың сом суреті әлі-ақ айбынданып, арқаланып тұр.
Осылайша, ардақты ұстазыммен болған сұқбат тәмамдалды. Үзіліс аяқталып қалды білем, балалардың алғашқы легі «апайлап» сыныпқа еніп те үлгерді. Мұғалимамның жанарындағы сол сәттегі айтып жеткізуге болмайтын ұшқын неткен тартымды, неткен мейірімді еді… Қаншама жыл өтсе де, өз ісіне деген махаббат оты сөнбеген, сөнбейді де! Оқушылар мен ұстаз арасындағы өрбіп бара жатқан әңгімені бұзып алмайын деп, ишаратпен қоштасып, ақырын басып сыныбымнан шықтым. Кеудені осындай мықты маманның шәкіртімін деген мақтаныш кернеп барады. Төрдегі Мұзбалақтың портреті міз бақпай сол орнында қалды.«Ұстазы бар шәкірттің қанаты қайырылмайды!»
Нұрқанат НҮСІПХАН
