Кімге барып, кімге айтам?..

Мен – Қостанайға «Серпін» бағдарламасымен келген студентпін. Жасырып қайтейін, әуел баста бұл қаланың тыныс-тіршілігіне бірден бейімделіп кете қойған жоқпын. Әлі күнге дейін жергілікті жұртқа үйреншікті көрінетін кейбір дүниелерге тіксіне қалатын әдет бар. Жастардың көбісінің «орысшаласуға» бүйректері бұрады да тұрады. Қазақша біле тұра тілді орысшамен шұбарлауды сән көре ме, түсіне алмаймын. Жарайды… Айтпағым бұл емес.

Кеше қала ішіндегі қоғамдық көліктердің біріне мінген едім. Бұл – Қостанай қаласы мен Қостанай-2 шағын ауданын аралайтын №10 маршрут. Автобустың шығар есігіне таяу орындардың біріне жайғасқам. Көзім қоғамдық көлікпен жүру құны, жеңілдіктер жазылған сары қағаздардағы қате-қате жазылған қазақша мәтіндерге түсті. «БаГа», мүгедектеКр», «балаларГа»… Жоқ, бұларды автобусқа ілмес бұрын көз жүгіртетін бір қазақ табылмай ма осы? Әлде «кім байқаптының» кері ме? Көшелерде ол… Тістеніп, «түкірігімді ішіме жұтып», дымымды сыртқа сездірмей отырдым да қойдым. Түсер аялдамама жақындағанда тағы бір «қызықтың» алдымнан ұшыраса кетпесі бар ма! Шопыр мырза алдыңғы әйнектің қақ ортасына Ресейдің мемлекеттік туын әдемілеп іліп қойыпты.Әуелі, тіліміздің кемсіп тұрған, енді мынау… Міне, саған "сериялы соққылар"! Әй, дегенмен мұндайды бұл қалада алғаш рет көруім емес. Таксилердің ішінде бірнеше рет көзімнің түскені бар. Біздің тудың қасында жұптасады жүреді. "Бұл өзі заңды ма екен? Осылай дұрыс па екен?" деген дүдәмалға да қаласың кейде. Шынымен де, жат елдің жалауын неге төл рәмізімізбен қосақтап ұстайды бұлар? Рұқсат берілгеннен сау ма? Сосын… жан-жағыма қарасам, өзге жолаушыларда (қазақтарды айтам) түк "реакция" жоқ. Көрші елдің теңбіл туы құдды бір маған ғана елестеп көрініп тұрған сияқты. Ай, жынның ұстағаны! Әттеңі – ана шопырға "лоқсытып" тұрған "гәбімді" лақ еткізіп, дұрысын дәлелдеп айтып берейін десем, «рүсскиім» ақсақ-тоқсақ. Бар қолдан келгені, ымымнан жым байқар ма деп, жалаушаға бір, шопырға бір қарадым да, басымды шайқадым. Бірақ, әрине, сызып жатқан ол жоқ… Маршруттан зып беріп түстім де, тоқтап тұрғанын пайдаланып, жалаушаны суретке түсіріп ала салдым (суретке жітірек назар салыңыз – бұлыңғырлау).

Кейін осы суретті көрсетіп, пікірлерін естимін ғой деп достарға жеткенше, айтқанша асыққам. «Өй, осы да тамсанып айтар әңгіме болып па?.. Е-е, ентіге жетіп келгенімдегі жаңалығыңның түрін…» деп, шорт кесті алғашқы танысым. Сөзді мүлде басқа бағытқа бұрып жіберді. Одан әрі мұны екінші біреуге әңгіме қылуға зауқым соқпай да қалды. 

Сонда бұның соншалықты елеусіз дүние болғаны ма?

 

Айдар Қуат