Қазақстан-жаһандық конфессияаралық диалог орталығы
Қазіргі уақытта елімізде 100-ден астам этнос пен 18 конфессияның өкілдері бейбітшілік пен келісімде өмір сүруде. Діннің қоғамдағы рөлінің арта түскенін сезіне отырып, Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев 2003 жылдан бері дәстүрге айналған және Еуразияның орталығында өтіп келе жатқан ел астанасында Әлемдік және дәстүрлі діндер форумын өткізу бастамасын ұсынды.
Мемлекет басшысының ойынша, сенім мен өзара түсіністік негізінде құрылған Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары арасындағы диалог осы саладағы халықаралық ынтымақтастық үшін кең перспективалар ашады және зорлық-зомбылық, діни экстремизм және терроризм сияқты біздің заманымыздың жағымсыз көріністерін жеңуге ықпал етеді.
Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының I съезі 2003 жылғы 23-24 қыркүйекте Астанада өтті. Оның жұмысына ислам, христиан, иудаизм, синтоизм, индуизм және буддизмнің ең беделді өкілдері қатысты. Қазақстанның конфессияаралық форумды өткізу жөніндегі бастамасын іске асырудағы сөзсіз табысы съезге қатысушылардың өкілді құрамы мен жоғары деңгейін көрсетті.
Форум бүкіл әлем халқының лайықты өмірі үшін түрлі дін өкілдерінің ынтымақтастығы мен бірлігі идеясын іске асырудың өзектілігі мен қажеттілігін көрсетті. Съезд идеясын әлемнің Кофи Аннан, Джордж Буш, Маргарет Тэтчер, Цзянь Цземинь, Ненсел Манделла және басқа да саясаткерлері қолдады.
Форум қорытындысы бойынша рухани көшбасшылар болашақта үйлесімді әлемнің негізі ретінде адамзат үшін бейбітшілік пен прогресті қамтамасыз ету және қоғамдарда тұрақтылықты сақтау бойынша бірлескен іс-қимылдар туралы мәлімдейтін Декларация қабылданды. Іс – шараның табысы I Съездің дінаралық форумды тұрақты негізде-үш жылда кемінде бір рет өткізу туралы шешімінде бекітілді.
Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының екінші съезі 2006 жылғы қыркүйекте оны өткізу үшін арнайы салынған жаңа Бейбітшілік және келісім сарайында – жас астананың визит карточкаларының біріне айналған пирамида түріндегі сәулеті бойынша бірегей ғимаратта өтті.
Бұл форум "Дін, қоғам және халықаралық қауіпсіздік" атты жалпы тақырыпта "Діни сенім бостандығы және басқа дін ұстанушыларын құрметтеу" және "дін көшбасшыларының халықаралық қауіпсіздікті нығайтудағы рөлі" атты екі негізгі бағыт аясында өтті. Екінші форум жұмысына 29 делегация қатысты.
Съезд жұмысы барысында қатысушылар басшылыққа алған негізгі құрауыштар көрініс тапқан "Дінаралық диалог қағидаттары" қабылданды. Екінші съездің қорытындысы бойынша оған қатысушылар барлық діндер мен этникалық топтардың өкілдерін мәдени және діни айырмашылықтар негізінде қақтығыстарға жол бермеуге шақыратын бірлескен Декларация қабылдады. Бұл құжат "қарсы тұру идеологиясын" "әлем мәдениетіне" ауыстырудың жаһандық қажеттілігін көрсетеді.
Еуропа, Азия, Таяу Шығыс және Американың 35 елінен 77 делегация қатысқан Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының III съезі 2009 жылғы 1-2 шілдеде Астанада өтті. Оның басты тақырыбы өзара құрмет пен ынтымақтастыққа негізделген толерантты әлемді қамтамасыз етуге олардың сүбелі үлесі контекстінде кез келген мәселелерді оң шешуде рухани көшбасшылардың рөлін арттыру болды.
Съезді өткізудің жаңа кезеңі қазіргі жағдайда бейбітшілікті, келісім мен диалогты қамтамасыз етумен байланысты өткір проблемаларды талқылау бойынша секциялық отырыстар құру.
Үшінші форумның қорытындысы бойынша қатысушылар Бірлескен Декларация қабылдады, онда қоғамды шынайы дінаралық диалогты орнату үшін діни көшбасшылар мен ұйымдардың күш-жігеріне үнемі ықпал етуге, өзара түсіністік пен құрметті жақсартуға бағытталған діндер мен өркениеттер диалогын қолдауға шақырады.
2012 жылғы 30-31 мамырда Астанада Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының IV Съезі өтті. "Бейбітшілік пен келісім адамзат таңдауы ретінде" басты тақырыбы бар форумға әлемнің 40 елінен 85 делегация қатысты.
IV Съезд шеңберінде жұмысы мәдени және экономикалық өзара іс-қимылға бағытталған басқа форумдармен және халықаралық ұйымдармен диалог пен ынтымақтастықты қамтамасыз етудің басымдықтары мен тетіктерін айқындауға бағытталған діни көшбасшылар кеңесінің бірінші отырысы өтті.
Съезд жұмысының қорытындысы бойынша оған қатысушылардың үндеуі қабылданды. Бұл құжатта жоғары рухани мағынаға толы үндеу айтылды. Дін лидерлері барша адамзатқа – планетамыздың болашағы үшін өзара іс-қимылға, келісім мен бейбітшілікке, әділеттілікке және жасампаздыққа ұмтылуға үндеу жасады.
2015 жылғы 10-11 маусымда Астанада Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының V Съезі өтті. Оған әлемнің 42 елінен 80-нен астам делегация, БҰҰ Бас хатшысы Пан Ги Мун, Иордания Королі Абдалла II, Финляндия республикасының басшысы Саули Ниинисте қатысты.
Рухани иерархтардың мерейтойлық форумына өсіп келе жатқан жаһандық геосаяси шиеленістер, этникалық және діни негіздегі планетаның әртүрлі нүктелеріндегі қақтығыстар ерекше өзектілік берді.
Сондықтан да іс-шараның орталық тақырыбы "бейбітшілік пен даму жолындағы диалог" болды, өйткені ымыраға келуге дайындық ғаламшардағы тұрақтылық пен келісімді нығайту ісінде бастапқы нүкте болып табылады.
Форумның екі күндік бағдарламасы аясында діни көшбасшылар кеңесінің екінші отырысы, Съездің негізгі тақырыбы бойынша пленарлық отырыс, 4 секциялық отырыс өткізілді, оның барысында діни көшбасшылардың адамзат алдындағы жауапкершілігі, діннің жастарға әсері, дін мен саясаттың өзара әсер ету тенденциясы, сондай-ақ бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайтудағы диалогтың рөлі талқыланды.
Съезд жұмысының қорытындысы бойынша оған қатысушылар 21 ғасырдағы сын-қатерлер мен қауіптерді еңсеру үшін әртүрлі елдердің барлық діни және саяси қайраткерлерін күш-жігерін біріктіруге шақыратын бірлескен Декларация қабылдады.
IV Съездің жабылу рәсімінде сөйлеген сөзінде Нұрсұлтан Назарбаев: "Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съездері діни тұлғалар мен саясаткерлер диалогы форматында өтуде. Осы арқылы біз адамгершілік пен руханилықтың күші адамдар арасындағы бейбітшілік пен келісім мәселелеріндегі іс-әрекеттердің әділдігін нығайтуға ұмтыламыз. Съездің барлық қатысушыларын өзінің ізбасарлары мен пікірлестерінің отарына оның мейірімді және бейбіт атмосферасын әкелуге шақырамын" деген болатын.
Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезін өткізу арқылы Қазақстан бүкіл әлемдік қоғамдастыққа жалпыұлттық консенсус пен қоғамның топтасуының үлгісін көрсетеді. Біздің еліміздің этносаралық және конфессияаралық келісімді қолдауда мол тәжірибесі бар және осы салада кең әрі тиімді ынтымақтастыққа дайын.
Мемлекет басшысының әлемнің діни көшбасшыларын Нұр-сұлтан қаласына шақыру жөніндегі бастамасы мәдениеттер мен өркениеттер диалогының жаһандық процесін дамытуда маңызды мәнге ие. «Nur Otan» партиясы өзінің сайлауалды бағдарламасында да осындай қағидаттарды ұстанады.
Қазақстан "өркениеттер қиылысы" деп аталады. Біздің республикамыз ең ірі әлемдік діндер – ислам, христиан және буддизм арасындағы табиғи шекара болып табылады. Ғасырлар бойы мұнда әртүрлі халықтар мен этностардың өкілдері бірге өмір сүріп, жұмыс істеді. Мұнда өзара байыту мен өркендеуге ықпал ететін берік мәдени және экономикалық байланыстар дамыды. Қазақстан өзінің мемлекеттік тәуелсіздігінің 30 жылы ішінде өзінің қазақстандық жолымен жүріп, этносаралық және конфессияаралық келісім қоғамының өзіндік бірегей моделін құра алды. Бүгінгі таңда біздің елімізде 100-ден астам ұлт пен этникалық топтардың өкілдері тұрады. Қазақстанның этномәдени және конфессиялық сан алуандығы – бұл үлкен байлық, барша қоғамымыздың ортақ игілігі, қазақстандықтарға басқа халықтармен құнды мәдени жетістіктермен алмасуға мүмкіндік береді. Әлемдік және дәстүрлі діндердің озық дәстүрлерін құрметтей және қолдай отырып, Қазақстан халқы қазіргі заманғы зайырлы мемлекет құруда. Қазақстан түрлі діндердің, мәдениеттер мен өркениеттердің бейбіт қатар өмір сүруінің бай, тарихи баға жетпес тәжірибесін жинақтады. Әлемде туындайтын этносаралық және конфессияаралық қақтығыстар аясында конфессияаралық және дінаралық диалогты нығайтудағы бірегей қазақстандық тәжірибе жаһандық деңгейде сұранысқа ие болды. Сондықтан біздің мемлекетіміздің астанасы – Нұр-Сұлтанның тұрақты кездесу орнына айналады және әлемдік діндер дәстүрлерінің діни көшбасшылары үшін талап етілетін диалог алаңына айналуы кездейсоқ емес. Әлемдік қоғамдастықтың діни лидерлерінің диалогында шешуші және маңызды орын дін мен оның тұрақты рухани құндылықтарына тиесілі екені белгілі. Қазақстан Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасы бойынша өзге елдерге үлгі бола отырып, қазіргі заман тарихында бірінші болып дінаралық және өркениетаралық диалогты ілгерілетумен айналысты.
Осы жылдар ішінде Съезд қазіргі әлемде барлық діндердің ортақ міндеттері бар екенін айқын көрсетті. Бұл рухани вакуумды жеңу және адамзаттың моральдық құндылықтарының дағдарысына қауіп төндіреді. Бұл кез келген қоғамның жасампаздық бастауын – еңбексүйгіштік, адалдық және әділдік құндылықтарын нығайту қажеттілігі. Сонымен қатар, діндердің бітімгершілік күші кез-келген қоғамдағы жанжалдардың, төзбеушілік пен радикализмнің алдын алуға ықпал етеді. Мемлекет басшысының әлемнің діни көшбасшыларын Еуразияның дәл орталығында шақыру жөніндегі бастамасы мәдениеттер мен өркениеттер диалогының жаһандық процесін дамытуда маңызды мәнге ие.
"Nur Otan" партиясы Қостанай облысының Сайлау қорының қаражатынан төленді.
