3-жұп – Батырлан мен Злиха (ЖАҢАРТЫЛДЫ)

Злиха:

"Кірмесін қара мысық енді араға,
Тəубелі жан тірліктен кем қала ма?
Халайық не ойлайды хас дұшпандай,
Ақындар сыймай жатса кең далаға.
Жасымды сыйласаңшы тым болмаса, 
Жармаса бермесеңші сен жағаға. 
Түзу талдай түзеліп енді сөзің, 
Біртіндеп келе жатсың жөн-жобаға.

Жақсы ойдан жақсы өлең туады шын,
Елге де ұнамап ед "ту" алысың. 
Қазаққа қақпан құрған қанша дұшпан,
Секілді көре алмаған қу абысын.
"Аққа құдай жақ" деген мəтелді айтқан,
Ауызы аталардың дуалы шын.
Қазағым жеңіс туын желбіреткен,
Батырдай боп тоқтатқан су ағысын.
Жиырма жылдық тойында Астананың, 
Бүгінше болсын елге шуақ ішің. 
Кемшілікті терерсің басқа жолы,
Бір сəтке құлақтардан шу арысын. 
Жетпіс жыл жаутаңдаған қазағымның,
Көпсінбе жиырма жылдық қуанышын.

Қазағым, өшірмесең отыңды əлі,
Түтінің түзу ұшып лапылдады.
Алашқа ақ өлеңін арнап жатыр, 
Обылыстың от тілді ақындары.
Сен маған сын айтып ең сəуегейдей,
Тісіңді бізге қарай батырғалы. 
Батырлан-ау, мен бірақ дей алмаймын,
Сөздерің жүрегімді зақымдады. 
Арманым болмас еді алашымның,
Айтысыма толса егер тақымдары. 
Екінші айналымға өтсе екен,
Сөзге мерген, тек қана батылдары. 
Айтыс деген майданы ақындардың, 
Сарбаздары ержүрек сапындағы,
Ақын деген əрдайым ақберендей, 
Жауына дайын тұрар атылғалы. 
Қос ақынның айқасы елестетер,
Атышулы айқасты Татырдағы.
Бұл жобаны бастаған ұжымға алғыс,
Бір табан ел-жұртына жақындады.
Ағалардың еңбегін шын бағалап,
Халайық "Игі іс" деп, мақұлдады.
"Қостанай таңы " газеті жасай берсін, 
Күн сайын еселеніп оқырманы.

Ақын деген ұқсайды көрегенге,
Жыр сəулесін əрдайым себеді елге.
Айтып отқан сөзімде үлкен мəн бар,
Саналы сөз түсініп елегенге.
Халықтың кемшілігін ғана терме,
Шұрайлы өлең күтед(і) сенен ел де.
Шаппай бəйге алатын мəстек емес,
Сүрінбейтін шын тұлпар керек елге.
Бірінші орын алдың Қарт Торғайда, 
Бұныңды бассыздық деп сөгеді ел де.
Байбатырға жол бергем жездем ғой деп,
Жүлде үшін таласпаушы ем жолы еренге.
Бірақ та саған ешкім жол бермеп ед,
Жырыңды оңды-солды төге берме. 
"Оңай олжа" алғанға етің өліп,
Бұл сенің көрсететін өнегең бе?
Кейкіден де алып ең бірінші орын,
Бірақ та өз күшіңе сене берме. 
Басқа-басқа, Хамитбек ағаңызға,
Жол берсең айналар ең ерен ерге.
Абылайдай атақты ағаңа еріп, 
Ұқсайсыңдар сыбайлас бөлелерге.
Сөйтіп тұрып билікті сынға аласың,
Мін тағып өз алашын жеген ерге.
Үшінші орынды беріпсің Көкбөріге,
Атамның басын бөкенге теңегенге. 
Ішінде іліп алар ірі сөз жоқ,
Атамның басын айтқан тек өлеңде.
Бір мезгіл өзіңе де қарап қойсай, 
Өзгенің мінін ғана көре берме.
Бұл жолы билік тиді əділ шешер,
Əсия, Жанұзақтай төрелерге.
Ал енді сыйына бер бір Аллаға,
"Оңай олжа" алам деп дəмеленбе.

Батырлан:

Злиха:

"Жауапты жиырма сағат кешіктірдің,
Келмейді əсерімді еш ұқтырғым.
Басында жұмсақ сөзбен бастаған ем,
Мін тағып мені өзіңе өшіктірдің.
Билердей байқап сөйлеп, биязы үнмен, 
Халықты өлеңіме ғашық қылдым. 
Депсің ғой өрісті өлең жаза алмадық, 
Соңында өз мініңді ашып тындың. 
Өз басым өрісті өлең жаза алдым деп,
Кеудесін қарсыластың басып тұрмын.
Злихадан қашады барлық ақын,
Талайын сөзбен шымшып шошыттырдым. 
Əулие емессің ғой дəл солардан,
Қайтесің бостан-босқа бөсіп, құрбым.
Жаңылып жүрісіңнен "жол бердім" деп, 
Қос қолыңды көтеріп қашып тындың.

Жыр сыйла, сыйламасаң да жасымды, айнам.
Айтпаймын кемшіліктің расын қайдан?
Біз ептесек, біз өспесек деген сөзді, 
Ұйқастырып жасапсың шешім, байлам.
Өз басым ондай ұйқас естігем жоқ,
Жыр кеудесі кең байтақ төсін жайған. 
Нұрхандай нағыз өлең жаза алмасақ,
Сүйрейміз ұлы өнердің көшін қайдан?
"Шөп те өлең, шөңге де өлең, шөгір де өлең ",
Деген теңеу шыққан ғой осындайдан.

Несіне өктем сөйлеп, өрекпідің,
Жыр жазсаңшы өлеңнің елеп құнын.
Кінəні өзгелерге арта салма,
Сылтауыңа келтіріп себепті мың.
Айбектей ақтаңгердің шəкіртісің,
Ентікпей шабу керек ерек бүгін.
Аузыңды ашып жүресің, күліп ылғи,
Айтысқа қажет болар бөлек білім.
Айбектей ағамыздан үйренсеңші, 
Өлеңді қалай жазу керектігін.

Тұсауын бұл айтыстың кесті, міне,
Беделі облыстың өсті, міне.
Тиражы көбейсе екен газетімнің, 
Айтыс жасап жатқанын естіп іле.
Халықтың дауысымен бағаланса, 
Ұқсамас ескі айтыстың ешбіріне.
Ақынның төкпе жыры Алатаудың,
Аумайды таудан аққан көшкініне. 
Жыл сайын өткізіліп осы айтыс,
Айналсын алашымның дәстүріне!"