Байырғы өлшемдер
Ара қоным жер – 200-250 км.
Күншік жер – 90-100 км.
Түстік жер – 30-40 км.
Ат шаптырым жер – 20-35 км.
Бір көш жер – 10-15 км.
Құнан шаптырым жер – 8-10 шақырым (құнанды 10-15 шақырымға да шаптырады).
Қозы көш жер – 6-7 км
Қой өрісіндей жер – 5-6 км.
Тай шаптырым жер – 4-5 км
Бір бауыр жер – 4-5 км.
Көз ұшындағы жер – 2,5-3 км
Шақырым – 1 км
Дауыс жететін жер – 250-300 м
"Әй " дейтін жер – 100 м
Таяқ тастам жер – 10-15 м
Адым (қадам) – 1 м
Қол созым жер.
Қарға адым жер.
Қамшы салым жер – тым жақын жер.
Таяқ тастам жер.
Иек астындағы жер – бір қыр асты, таяу жер.
Әудем жер – тиіп тұрған жер.
Ит үргені естілер жер.
Қара көрінім жер.
Қозы өрісіндей жер.
Аяқ жетер жер.
Ит өлген жер.
Жер түбі.
** **
Батпан – 300-450 кг
Дағар – 100-130 кг
Найза қап, қанар – 70-80 кг.
1 қап шамамен – 50-60 кг.
1 арқа (жүк) – 45-50 кг.
Қоржын – 40 кг
Пұт – 16 кг
1 жамбы күміс – 6 кг
1 пітір бидай – 3 кг
Келі –1 кг
1 қадақ шамамен – 400 г
1 ширек шай шамамен – 250 г
1 әшмөңке шай шамамен – 50 г
1 таймөңке шай шамамен – 25 г
1 қайнатым шай шамамен – 6,5 г,
1 шөкім тұз шамамен – 12,5 г
1 мысқал – 5 грамм
Алты айшылық жер – Меккеге қажылыққа барар, тым шалғай жер.
Күншік жер – 90-100 км.
Түстік жер – 30-40 км.
Ат шаптырым жер – 20-35 км.
Бір көш жер – 10-15 км.
Құнан шаптырым жер – 8-10 шақырым (құнанды 10-15 шақырымға да шаптырады).
Қозы көш жер – 6-7 км
Қой өрісіндей жер – 5-6 км.
Тай шаптырым жер – 4-5 км
Бір бауыр жер – 4-5 км.
Көз ұшындағы жер – 2,5-3 км
Шақырым – 1 км
Дауыс жететін жер – 250-300 м
"Әй " дейтін жер – 100 м
Таяқ тастам жер – 10-15 м
Адым (қадам) – 1 м
Қол созым жер.
Қарға адым жер.
Қамшы салым жер – тым жақын жер.
Таяқ тастам жер.
Иек астындағы жер – бір қыр асты, таяу жер.
Әудем жер – тиіп тұрған жер.
Ит үргені естілер жер.
Қара көрінім жер.
Қозы өрісіндей жер.
Аяқ жетер жер.
Ит өлген жер.
Жер түбі.
** **
Батпан – 300-450 кг
Дағар – 100-130 кг
Найза қап, қанар – 70-80 кг.
1 қап шамамен – 50-60 кг.
1 арқа (жүк) – 45-50 кг.
Қоржын – 40 кг
Пұт – 16 кг
1 жамбы күміс – 6 кг
1 пітір бидай – 3 кг
Келі –1 кг
1 қадақ шамамен – 400 г
1 ширек шай шамамен – 250 г
1 әшмөңке шай шамамен – 50 г
1 таймөңке шай шамамен – 25 г
1 қайнатым шай шамамен – 6,5 г,
1 шөкім тұз шамамен – 12,5 г
1 мысқал – 5 грамм
Алты айшылық жер – Меккеге қажылыққа барар, тым шалғай жер.
** **
Құлаш – 1,80 м
Аршын – 75 см
Кез – 50 см
Қарыс – 20-22 см
Сүйем – 17-18 см
Сынық сүйем – 14-15 см
Сере – 10-12 см
Тұтам – 8-10 см
Елі – 1,5 см
Құлаш – 1,80 м
Аршын – 75 см
Кез – 50 см
Қарыс – 20-22 см
Сүйем – 17-18 см
Сынық сүйем – 14-15 см
Сере – 10-12 см
Тұтам – 8-10 см
Елі – 1,5 см
** **
Қалыңдық және тереңдік өлшемдері: Қыл елі. Пышақ сырты (қыры). Шынашақ. Елі. Жарты елі. Бармақ елі. Табан елі, Күрек бойы, Құрық бойы, Кісі бойы
Оқ бойы – 1,0-1,5 м (жебе ұзындығы)
Найза бойы – 3-5 м
Арқан бойы – 10-12 м
Қалыңдық және тереңдік өлшемдері: Қыл елі. Пышақ сырты (қыры). Шынашақ. Елі. Жарты елі. Бармақ елі. Табан елі, Күрек бойы, Құрық бойы, Кісі бойы
Оқ бойы – 1,0-1,5 м (жебе ұзындығы)
Найза бойы – 3-5 м
Арқан бойы – 10-12 м
** **
Көлем өлшемдері: Ине жасуындай. Түйіршік. Түйір. Алақандай. Жапырақтай. Ат төбеліндей. Ұлтарақтай – адам табанының көлемі. Табақтай – жалпақ. Тулақтай – мал терісінің көлемі. Үй орнындай – киіз үйдің ішкі көлеміндей. Бір танап жер – гектардың алтыдан бір бөлігі. Бір мойын жер – жарты гектар. Бір айдам жер – бір гектар. Көлдей – өте көлемді, кең.
** **
Көлем өлшемдері: Ине жасуындай. Түйіршік. Түйір. Алақандай. Жапырақтай. Ат төбеліндей. Ұлтарақтай – адам табанының көлемі. Табақтай – жалпақ. Тулақтай – мал терісінің көлемі. Үй орнындай – киіз үйдің ішкі көлеміндей. Бір танап жер – гектардың алтыдан бір бөлігі. Бір мойын жер – жарты гектар. Бір айдам жер – бір гектар. Көлдей – өте көлемді, кең.
** **
Саба – 180-200 л (жылқы терісінен тігілген ыдыс).
Көнек – 15-16 л (бие сауғанда пайдаланылатын былғарыдан тігілген ыдыс)
Тосық – 8-10 л (ешкі терісінен тігілген ыдыс)
1 саба (қымыз) – 10-15 литр.
1 шелек – 12,3 литр,
1 көнек сүт – 6-7 литр
торсық (айран) – 6-7 литр.
Шара – 1,5-2 л;
Аяқ – 1 л;
Тостаған – 0,5 л;
Ожау – 0,5 л;
Қасық – 50 г;
** **
Бір сәт – 1 секунд
Сүт пісірім – 5-10 минут
Бие сауым – 1,5 сағат
Ет пісірім – 2,5-3 сағат
Бір түн, бір күн – 24 сағат
Апта – 7 күн
Ай – 30-31 күн
Тоқсан – 3 ай
Жыл – 365 күн
Ғасыр – 100 жыл
Көнек – 15-16 л (бие сауғанда пайдаланылатын былғарыдан тігілген ыдыс)
Тосық – 8-10 л (ешкі терісінен тігілген ыдыс)
1 саба (қымыз) – 10-15 литр.
1 шелек – 12,3 литр,
1 көнек сүт – 6-7 литр
торсық (айран) – 6-7 литр.
Шара – 1,5-2 л;
Аяқ – 1 л;
Тостаған – 0,5 л;
Ожау – 0,5 л;
Қасық – 50 г;
** **
Бір сәт – 1 секунд
Сүт пісірім – 5-10 минут
Бие сауым – 1,5 сағат
Ет пісірім – 2,5-3 сағат
Бір түн, бір күн – 24 сағат
Апта – 7 күн
Ай – 30-31 күн
Тоқсан – 3 ай
Жыл – 365 күн
Ғасыр – 100 жыл
** **
1 қазық бойы шамамен 3 м
1 көген шамамен 25, 5 м
1 бұршақ шамамен
3-4 сүйем
1 сүйем шамамен 18 см
1 қазық бойы шамамен 3 м
1 көген шамамен 25, 5 м
1 бұршақ шамамен
3-4 сүйем
1 сүйем шамамен 18 см
(Қазақ халқының фольклорынан).
күншік жер емес мүмкін КҮНШІЛІК жер шығар