ШӨП ТАПШЫЛЫҒЫ БОЛМАЙДЫ

Биылдыққа облыста 150 мың тоннадан астам шөп дайындалды. Шабындықтардың орташа өнімділігі бес центнерден асады дейді мамандар. Дегенмен, бірқатар ауданда бұл көрсеткіш облыстық деңгейден әлдеқайда жоғары. Шөбі шүйгін шыққан өңірлердің қатарында Аманкелді және Жанкелдин аудандарының шаруашылықтары бар. Оңтүстіктегі қоңсылас қонған қос ауданның пішеншілері бұл жолы мал азығын молынан әзірлеп алмақшы. Мәселен, аманкелділіктер 107 мың тонна шөп әзірлеуді межелесе, торғайлықтар 109 мың тоннадан астам пішен дайындауды міндеттеріне алған. Қос аудан үшін бұл өте нақты көрсеткіш. Өйткені, ондағы шөбі белуардан келетін кей жер бір гектардан 7-8 центнерге дейін өнім береді. Олардан Сарыкөл ауданының шаруалары да қалысар емес. Мұнда тіпті, гектар берекелілігі тоғыз центнерден айналады. Пішендемені де молынан әзірлеп алды. Биыл аудан шөпшілері 153 мың тоннадан астам мал азығын дайындауды жоспарлапты. 10 мың тоннаға жуық пішендеме салған федоровтықтар да жақсы көрсеткішке ие.

Былтырғыдан сабақ алған облыс шаруалары бұл жолы табиғат байлығын молынан қарпып қалуға бел буып отыр. Кейбірі ауа райына тәуелді болмас үшін суармалы тәсілге көшкен. Яғни, облыста екпе шөп алқабының көлемі екі есе ұлғайды. Өткен жылы халық шөп жетпегендіктен мал басын едәуір қысқартқан еді. Мәселен, Жітіқара ауданында өткен жылы 20 мың қара мал болса, биыл ол 4 мыңға азайған. Жергілікті шаруалар екі-үш жыл қатарынан құрғақшылықтың зардабын тартты. Оның үстіне мал азығының бағасы шарықтап кетті. Сондықтан, облыс аудандары көптеп-көлемдеп көмектесіп, қыстан малдарын әупірімдеп әрең алып шыққан-ды. Биыл жағдай басқаша. Шаруалар былтыр 1,5 центнерден шөп жинаса, биыл кемі 5 центнерден өнім жинап аламыз деп алақан ысқылап отыр.

Бұған, әрине, көп жылдық екпе шөптің тигізген пайдасы зор. Шаруашылықтың бас агрономы Виктор Широков қыста малға қамыс, қоға, қураған шөпті азық еткендерін айтады. Енді ондай жағдайға тап болмас үшін мал азығы дақылдарын егуді қолға алған. Негізінен еркекшөп және судан өсіреді.

"Судан шөбінің артықшылығы сол, қолайлы ауа райы болса, жылына екі рет орақ салуға болады. Басқаларға қарағанда және 50 процент көп түсім береді. Оның сыртында малға құнарлы азық", – дейді шаруашылықтың бас агрономы Виктор Широков.

Құрғақшылыққа ұрынбас үшін кейбір шаруалар алқапты суару технологиясын қолдана бастаған. Жітіқарадағы шаруашылықтардың бірі субұрқақ қондырғысын іске қосқан. Жалпы, аудан бойынша екпе шөп аумағы біршама кеңейтілген. Мәселен, өткен жылы 6 мың гектар болса, биыл оның көлемі он мың гектарға жеткізілген.

"Аудан бойынша малдың қыстап шығуына 36 мың тонна шөп қажет. Өткеннен сабақ алған ауылшаруашылық құрылымдары биыл бір жарым жылдық қор жинап алуды жоспарлап отыр. Оған мүмкіндік бар", – дейді Жітіқара ауданы ауыл шаруашылығы бөлімінің басшысы Дияр Айжаров.

Бөлім басшысы шөп бағасы былтырғы денгейден аспайды деп сендіріп отыр. Яғни, шөптің тоннасы 30 мың тенге шамасында болмақ. Бұл енді коммерциялық баға. Ал жекелеген шаруашылықтар өз жұмыскерлеріне одан арзанға беретіні анық.

Әлібек ЫБЫРАЙ

Суреттерді түсірген Бердіболат КӨРКЕМБАЕВ.